خوبان خراسانی – مرحوم آیت الله محمدتقی بهلول گنابادی (۱۲۷۹ گناباد – ۱۳۸۴ تهران|گناباد)

در روستای بیلند از توابع گناباد به دنیا آمد. پدرش مجتهد شهر گناباد و سرآمد اهل زمان به شمار می‌رفت. در شش سالگی به مکتب رفت. هشت ساله بود که حافظ کل قرآن شد. در همین ایام نیز در مجالس روضه خوانی می‌کرد و برای زنان به منبر می‌رفت. درس‌های حوزه را نزد پدر آموخت و جهت ادامه تحصیل راهی سبزوار شد. در منبرهای خود در گناباد به مخالفت با فرقه صوفیه و افشاگری علیه آنان می‌پرداخت.

وقتی پدر جان وی را درخطر دید، او را به سبزوار فرستاد. رمضان آن سال در سبزوار به منبر رفت و شروع به انتقاد از کارهای خلاف شرع دولت و مأموران حکومتی کرد. در ابتدای ماه محرم آن سال پادشاه افغانستان قرار بود از سبزوار بگذرد. در شب اول محرم باغ ملی سبزوار را آذین بسته بودند. زنان رقصنده با مشروبات الکلی آماده پذیرایی بودند. او درمقابل این جریان افشاگری نمود که باعث شد پادشاه باعجله از شهر بگذرد. پس ازاین ماجرا با پای پیاده از سبزوار عازم قم شد. در قم نیز از در کنار گذراندن دروس از اقدامات انقلابی علیه رضاشاه کوتاه نیامد و در ماجرای تخریب قبرستان میدان آستانه قم و تبدیل آن به مرکز فساد، ضمن مشورت با علما و مقدسین قم به مقابله با این فعالی تها پرداخت و در سخنران یهای آتشین به افشاگری علیه رژیم پرداخت که هر بار موفق به فرار از چنگ مأموران دولتی شد .به سبزوار بازگشت و همراه مادرش به قصد زیارت راهی عراق شد. تصمیم او این بود که علاوه بر زیارت، به تکمیل تحصیلات بپردازد اما طی گفتگویی که با آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی داشت، مسیر خود را عوض نمود. این مرجع تقلید به او گفت در اینجا مجتهد در سخوان زیاد داریم، ولی مجتهد مبارز کم داریم، شما بهتر است به ایران برگردید و علیه رژیم رضاشاه مبارزه کنید. امر استاد را اطاعت کرد و به ایران بازگشت و مبارزهاش را پی گرفت. در جریان کشف حجاب رضاخانی و فجایع فرهنگی آن دوران، علما و مجتهدان مشهد جلسات متعددی برگزار کردند و درنهایت تصمیم گرفتند آیت الله حاج آقا حسین قمی به عنوان اعتراض به تهران برود و با او صحبت کند. حضور گسترده مردم برای دیدار با آیت الله قمی در تهران موجب وحشت دولت گردید. خبر بازداشت به مشهد رسید. بهلول که در گناباد بود سریعاً خود را به مشهد رساند و پس ازآنکه در حرم رضوی وی دستگیر موقت شد، با همراهی مردم بر فراز منبر قرار گرفت و گفت: ” اکنون کار از اصلاح گذشته، وظیفه ما این است که کمرها را محکم بسته و دست از جان شسته برای جهاد دینی حاضر شویم و بکوشیم تا حضرت آیت الله قمی را از زندان تهران نجات دهیم. یا همه کشته شویم یا دولت موجود را براندازیم.” در روز ۱۴ تیر ۱۳۱۴ مردم که حرکت کردند تا به جمع مردم و روحانیون متحصن در مسجد گوهرشاد بپیوندند اما این تجمع به خاک و خون کشیده شد و آن طور که منقول است بیش از هزار نفر (تا ۲هزار نفر نیز نقل شده است) در این حادثه در صحن مسجد گوهرشاد به شهادت رسیدند. رهبری قیام مسجد گوهرشاد بر دوش علما و مراجع بود اما اعلامی های که دولت فروغی صادر کرد بهلول را عامل نهضت قلمداد نمود. در روزنامه ها و اخبار هم سعی بی شماری به عمل آمد که قهرمان این ماجرا را بهلول معرفی کنند اما به واقع آنان از این قهرمان سازی به دنبال چیز دیگری بودند. او با کمک مردم از مهلکه مسجد گوهرشاد نجات داد هشده بود پس از مد تها سفر، مخفیانه وارد افغانستان شد. نیروهای امنیتی او را دستگیر کردند و دولت ایران خواستار استردادش شد، اما مقامات افغان از انجام این کار سرباز زدند و شیخ به عنوان پناهنده سیاسی پذیرفته شد، اما مدت ۳۵ سال اقامت وی در افغانستان به اسارت و تبعید گذشت. او در این مدت که به تدریس نیز می‌پرداخت، به چهره های نام آشنا برای مردم افغانستان تبدیل شد.